1.
дорогой, ценный
паха парне — дорогой подарок
паха тир — ценный мех
2. перен.
ценный, важный
ценно, важно
паха пуçару — важное начинание
паха опыт — ценный опыт
паха сĕнӳ — ценное предложение
этем тени ĕçĕпе паха — человек ценен своим трудом
паха вырăн йышăнса тăр — занимать важное место
спортсменшăн ялан хăнăхтарусем паха — для спортсмена важны систематические тренировки
3.
хороший, добротный, доброкачественный, высокого качества
хорошо, добротно, доброкачественно
паха вăрлăх — хорошие, качественные семена
паха продукци — высококачественная продукция
паха таварсем — качественные товары
паха тĕслĕх — хороший пример
паха та мар, начар та мар — и не хорошо, и не плохо, так себе
4.
благородный
благородно
вăл паха тĕллев лартнă — он поставил (перед собой) благородную цель
5.
красивый, приятный
красиво, приятно
любо разг.
пăхма паха — приятно смотреть
хĕр сăнран питĕ паха — девушка очень красива
цена
ценный, дорогой, важный
пахала — дорожить, ценить
çын сурăхран мĕн чухлĕ паха — сколько же лучше человек овцы
пахасăр — несчастливый
(паhа), дорогой, драгоценный; дорого, ценно. Н. Карм. Вĕсем (книги) пире темрен те паха. Сред. Юм. Пĕчик ачана пăртак çиç çырла парсан та пит паха. Çĕнтерчĕ 26. Сивĕнесси сивĕнмен те, анчах çак пуян ывăлĕ пахараххине манăн чĕре туятчĕ. Календ. 1910. Пуринчен ытла килĕштерни паха (дорого). Собр. Сутас сутта пахана тăрат, илес тавара йӳнеçтер. (Моленье). Сам. 13. Таптанă, çаратнă паха çĕршывна. Хорачка: вы̆л мана пет пађан тоjы̆нчы̆ (дорого, драгоценно). Ст. Яхак. Çамрăк ачасемшĕн çăварни тата пушшех паха. Икково. † Çăварниран пахи пор, теççĕ: чăнах пор-ши ĕнтĕ çав? Тим.-к. † Эпир каяс çул çинче йĕри-тавра паланлăх, паланĕ ларать хĕп-хĕрлĕ, пире палан мĕн паха? Пала-тăран (знакомый) питĕ паха. Кĕвĕсем. Пахча варринчи улма йăвăççи, пăхса тăма паха-çке (просто любо посмотреть). Цив. † Шурă чечек мĕн паха? пиччепе инке паха пире. N. † Икĕ аллăмра тăватă çĕрĕ, кĕмĕл çĕрĕрен пахи çук, ах ача; ялта сар ача пит нумай, ман Яккуртан пахи çук (лучше), ах, ача. N. Австрисен окопĕсем питĕ паха. N. Паха = илемлĕ? || Старательный, прилежный. Юрк. Ун вырăнне хамăр çынсенчен пĕрне-пĕрне, ĕçе пахарах çынна (трудолюбивого), куçарĕç. || Ст. Чек. Пахасăр, ку çынта паха çук, ăçта хурсан та вырнаçать (всюду уважаем). N. Пахине пĕлмесĕр ĕçлет, не жалея сил или себя (иначе: пахасăр). || Торжественный. Кан. Выстăвкă уçăлнă шутпа паха ларуллă каç пулса иртет || Зап. ВНО. Паха, мягкий, нежный.
[paha]
kara, valora, bonkvalita
паха парне — valora donaco
паха сĕнӳ — valora propono
татнă сăмах мулран та паха — (prov.) la interkonsento pli valoras ol mono
пăхма паха — rigardinda, agrabla por rigardi
паха тавар — altkvalita varo
пахала — taksi, aprezi
атте-аннерен пахи никам та çук — estas neniu pli kara (valora) ol la gepatroj
«ценный», «дорогой»; пахала «ценить», «оценивать», «дорожить»; Замахш. паха «цена»; КБ, азерб., уйг., башк. баhа, туркм., к. калп. баха, казах., карач. бaғa, узб. бахо, кирг., ног., ойр. баа, алт. И, хак. паа, тат. бәя «цена», «стоимость»; «ценный»; казах. бағала, ойр. баала, кумык, багала, тат. бәялә «ценить», «оценивать». Из перс. (бӓhа) «цена», «стоимость».
хаклă. Пĕлекен çынсем Турă ырăлăхне пур япаларан пахана (хакла) хуракан çынсем Турă ырăлăхĕнчен нимпе те уйăрласшăн пулман <…> [Беседы 1897:31].
дорогой, драгоценный; дорого, ценно.
Производные формы: пахала- оценить; пахалаттар- понуд. ф. от пахала-; пахалă/пахаллă полезный; дорогой; пахалăх ценность; пахасăр нестоящий (о вещи); неутомимый, прилежный, бесценный; паха ту- дорожить (Ашм. Сл. IX, 143-145).
Тюркские соответствия: др.-тюрк. бађа достоинство; ком. бађа (< перс.) цена = тур., крым. паhа (< перс.) цена; тур., чаг., туркм., хив., крым., карТЛ. баhа цена, стоимость; тур. баhасыз (баhа + -сыз) бесценный (Радл. Сл. IV, 1138, 1447-1448, 1465-1466); др.-тюрк. bаγа (< согд. βγ) титул; bаγа ben er я муж [высокого титула] бага; bojla bаγа tarqan титул Тоньюкука (ДТС 77, 110); тат. бәя цена, стоимость; бәялә- ценить, оценивать, оценить; бәясез дешевый, не имеющий цены.
Мар. пагалаш почитать, уважать < чув. (Федотов ЧМЯВ, 207).
См. Егоров ЭСЧЯ, 145; Федотов МИЭСЧЯ, 81.
См. также:
пах-пах пах-тийха пахăлча пахăр « паха » паха ту пахав пахалă пахалăх пахалăхлă