Поиск: вăрă

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

I.

1.
вор
воровской
кĕсъе вăрри — карманник
лаша вăрри — конокрад
литература вăрри — плагиатор, литературный вор
каскăн вăрă — опытный вор, вор-рецидивист
вăрă шайкки — воровская шăйка
Тытман вăрă — вăрă мар. — посл. Не пойман — не вор.
2.
воровство, кража
хĕр вăрри — умыкание невесты, похищение невесты
вăрă ту — воровать, заниматься воровством
вăрра тытăн — приниматься за воровство
вăрăпа лек — попасться на воровстве
Ачаш хĕр ача тăвать, ачаш ывăл вăрă тăвать. — посл. Избалованная дочь рожает (в девках), избалованный сын пускается на воровство.
II.
семя и семена
семечко
кантăр вăрри — конопляное семя
чечек вăрри — семена цветов
икĕ пайлă вăрă — двудольное семя
хăрах пайлă вăрă — однодольное семя
вăрă пайĕ — семядоля
вăрă тĕвви — семяпочка
вăрă хутаççи — завязь
вăрăран ӳстер — вырастить из семян

вăрă суханĕ — лук-севок
вăрăсăр ĕрчени — вегетативное размножение

III.
только в притяж. ф. 3-го л.
вăрри — устье
шыв вăрри — устье реки
Атăл вăрринче — в устье волги

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

I. син.: вăрă-хурăх
вор
вăрла — воровать
вăрă тума — воровать
вăрлани — краденый
ут вăри — конокрад
I.
семя
кантăр вăрри — конопляное семя

Словарь чувашского языка

(вŏрŏ, вы̆ры̆), вор, разбойник. Янш.-Норв. Хĕр вăрри, ворующий девушек. Ч. С. Эпĕ малтан: вăрă килнĕ пулĕ, тесе, шухăшларăм. Я сначала подумал, что пришел вор. Альш. Леш вăрă марринне хăйĕнне вăрласа пĕтереççĕ унăнне (у не вора-то и свое-то разворуют). Т. Григорьева. Вăрă вăрăм, куçĕ чармак, теççĕ. (Послов.). Якейк. Ман килте пĕр полянкка (полено) вотă полсан, эп варă полам! Пусть я буду вором (клятва). Микушк. † Хура вăрман витĕр тухнă чух вун-икĕ вăрă тухрĕç вĕлермешкĕн. Орау. Хал, виçĕ пус укçа пулсан, ман вăрă пулас пулат! Пусть я буду вор, если у меня найдёшь грош! (Клятва) Альш. Вăрă пуçлăхĕ, коренной вор. || Воровство. N. Вырăспа майри, вăрă пулса, шулĕкре пурăннă (занимались мошенничеством). Хир-пось. Çын япалине варламан-и? терĕм. — Эсĕ мана хăçан вăрăпала тытрăн (уличил в воровотве)? терĕ. Уфим. Çавăнтан вара епĕ вăрра каймарăм. (Из утенического сочинения; учитель исправил: «кайман». || Воровской. Болезн. грех. Вăрă ĕç, аскăн ĕç тутараççĕ. N. Вăл ĕç ĕçлеме ӳркенсе, усал пурăнăçпа, вăрă пурăнăçпа пурăнакан çын курсан, уншăн пит хуйхăрнă. || Занимающийся воровством. Изамб. Т. Пĕр пит вăрă, усал çын.
(вõрõ, вы̆ры̆), семя. Эпир çур. çĕр-шыв. 13. Эпир пиччепе иксĕмĕр пайтах çамрăк улмаççисем вăрăран шăтарса (выростив из семян), сыпса лартрăмăр (привили). Çутталла 142. Вĕсене атте, варăран акса, кайран сыпса, пăхса ӳстернĕ. Ядр. † Çул хĕрĕнче сапорпи вăрă тăкать курмастăр-и? N. Темĕскер вăрри вара. Не знаю, что за семена.
(вŏрŏ). неизв. сл.; м. б. то же, что вăрă.

Чувашско-татарский словарь (1994)

, вăрлăх орлык (семя)
угры, карак (вор)

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

, вăрлăх «семя», «семена»; др. тюрк., Замахш., узб. ypyғ кирг. урук, уйг. уруғ «семя», «семена»; «род», «племя»; казах., к калп. урык, тув. ӳре «семя», «семена»; «сперма», «зародыш», ног. урлык, тат, орлик, башк. орлок «семена»; ног. урлыкла «оплодотворять», тофал. уруг «ребёнок»; ср. монг. ур «семя» «зерно», «плод»; «дитя», «ребёнок». В чувашском др. тюрк. уруг распалось на два слова: вăрă и ăру
«вор»; др. тюрк., МК, АФТ, туркм. оғры, азерб., шор. оғру, алт. В огур, огру, огра, хак. оғыр, полов., жел. уйг. оғур, уйг. огри, узб. угра, тур. урру, кирг. yypy казах., к. калп., ног. уры, тув. оор, тат. О бур, башк. бур, огро «вор»; якут. уор «красть». Этимология не ясна.
шыв вăрри «устье реки»; монг. оро «впадать» (о реке); к. калп. ӧр, урянх. оруғ (Катанов) «верховье», «исток реки». В других тюркских языках не находим родственного ему слова, для обозначения устья там употребляются слова со значением «рот»; азерб., тур. агыз, уйг. эғиз, алт. И уус «рот»; «устье».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

тĕшĕ. Çапла пĕр чечекпе тепĕр чечеке пустарнипе (çыхлантарнипе) курăкăн вăрри (тĕшши) пулать [Хабачев 1910:19].

См. также:

вăр-варлăх вăр-варрăн вăр-кукăр вăр-шон « вăрă » вăрă çол вăрă суханĕ вăрă ту Вăрă хурт вăрă-хурă

вăрă
Свойства слова не указаны
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org