Поиск: вĕлтĕрен

Чувашско-русский словарь (1982)

(вĕлтрен)

крапива

крапивный
сухăр вĕлтĕрен — мелкая жгучая крапива
вĕлтĕрен яшки — крапивные щи, суп из крапивы
вĕлтĕрен вĕтелет (пĕçертет) — крапива жжет

◊
суккăр вĕлтĕрен — бот. яснотка
вĕлтĕрен тăрри (кайăкĕ) — зоол. зяблик
вĕлтĕрен уки (пурçăнĕ) — бот. повилика

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

син.: вĕтрен
крапива
суккăр вĕлтĕрен — глухая крапива
вĕлтĕренлĕх (вырăн) — крапивник

Словарь чувашского языка

вĕлтрен, (_вэ̆л'_дэ̆_рэн), (вэ̆л'_трэн', _вэ̆л'_дрэн), крапива. Рак., Кайсар. № 94. Шултăра выльăх çăварĕ пăсăлсан, çак вĕлтĕренсене тураса, çăнăхпа çитерсен, выльăхăн çăвар ăш-чикки тӳрленет. Эта заметка, повидимому, относится и к «сухăр вĕлтĕрен» (мелкой крапиве), которая стоит в списке под следующим номером (№ 95). Рак. Вĕлтĕрен, urtica L. dioica L. Крапива двудомная. Нумай утса ура хăпарсан, çак вĕлтĕренпе çыхсан, хăпарни (опухоль) каять. Тяберд. Суккăр вĕлттрен (siс!) вĕтелемест. Бгтр. Вĕлтĕренсем хушшине (в крапиву) кайса пăрахрăм (кошку). БАБ. Тинис (= тинĕс) тĕпĕнче шур хăйăр; çав хăйăртан шуйттансем вĕрен явăççĕ (siс!= явĕçĕ); çавăн чухне çак çурта-йĕре вĕлтĕрен пусса, çĕлен шăхăрĕ, чфу! тет. (Из наговора при «пăсташ тасатни»). Ib. Эсир ман çие (на моих поминках) хам хушша хăварнă пăрува пусманшăн, çуртăра (ваше жилище) вĕлтĕрен пустăр! (т. е. пусть ваш дом вымрет), тесе кăшкăраччĕ, тет. Ст. Чек. Вĕлтĕрен вĕтелет. Крапива жжет. Юрк. † Ачи вĕт, тесе, ан калăр: вĕт пулсан та, вĕлтĕрен пек (очень бойкий). П. И. Орлов. Инче çула çуран каяс пулсан урасем хăпарса тухаççĕ; хăпартса кăларас мар, тесен, вĕлтĕрен çӳлçипе сырас пулать. Сред. Юм. Вĕлтрен пик, тесе, пит харсăр çынна калаççĕ. Ib. Пит васкакан пĕчик çынна: вĕлтрен пик, теççĕ. Капк. 1928, № 18. Кун пек вĕлтрен мунчи (сечение крапивой) вĕсене час-часах тивкелет. Сред. Юм. Вĕлтрен пȏстăр сан çȏртна! Пусть искоренится род твой. (Проклятие). Илебар. † Вĕлтрен ухмах, хăй ухмах, карта çӳлли хăй ӳсет (растет в вышину загороди).

См. также:

вĕлт-валть вĕлт-велт вĕлтĕр вĕлтĕр-велтĕр « вĕлтĕрен » вĕлтĕрен ăшĕнчи вĕлтĕрен çинчен тупни вĕлтĕрен çинчи вĕлтĕрен çунатти (?) вĕлтĕрен кайăкĕ