Поиск: кунĕ

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
спокойный, тихий, смирный
спокойно, тихо, смирно
кунĕ çанталăк — тихая погода
кунĕ çын — тихий, безобидный человек

2.
сговорчивый, покладистый, податливый
кунĕ кăмăл — покладистый характер

3.
колкий, легко раскалывающийся (напр. о дровах)

4.
легкий, некрепкий, слабый
кунĕ тапак — легкий табак
кунĕ эмел — слабое лекарство
кунĕ эрех — некрепкое вино

5.
легкий, нетрудный

легко, нетрудно
ĕç кунĕ пырать — работается легко

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

син.: йăваш
смирный, скромный

Словарь чувашского языка

(кун’э̆), смирный; простак. СПВВ. ТА. Вăл кунĕ çын = вăл йăваш, лăпкă çын. Торп-к. Куннĕн кун, киревсĕрĕн вилĕм çук, теççĕ. (Поговорка). Пус. Хаяр пулса, çын пуçĕ çинче таптаса ан çӳре; кунĕ пулса, хурланса ан çӳре. (Послов.). Норус. † Пирĕн апай пит кунĕ: хиврен (из-за пазухи) ушшă кăлармасть; пирĕн апай пит кунĕ: алăран туя пăрахмасть. (Свад п.). || Смирно. Менча Ч. Акана тухса каяс уммĕч, пĕр кашăкпа сар çу илсе тухса, лашсем (= лашасем) кунĕ пыччăр, çурăмĕсем ан пăсăлччăр, тесе, лашисен çурăмĕсене çу сĕрсе çӳреççĕ (мажут). || Легко. Рааs. Паян ĕç кунĕ пычĕ. Сред. Юм. Паян тыр вырма пит конĕ («нет препятствий; если нет сильного ветра, солнце не печет и хлеб на корню, то жать бывает легко»): çил вăйлă мар, пит ăшă мар, тырри çапкаланчăк мар. || Сговорчивый, податливый. Сред. Юм. Ко çын пит конĕ, онпа тем йăмахласан та, килĕштерме полать. || Колкий (легко раскалывающийся). СПВВ. ЕХ. Кунĕ — час çуралакан йывăç. СПВВ. ИА. Кавăрăç питĕ кунĕ çурлать. СПВВ. ТМ. Çурăлакан кунĕ йывăç. Тюрл. Конĕ йывăç (колкое). КС. Кунĕ йывăç.

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

, кунлĕ, кӳнĕ «тихий», «спокойный», «скромный», «уравновешенный», «сговорчивый»; КБ, др. уйг. юрид. док., ПК кӧни «верный», «правильный», «справедливый»; якут. кӧнӧ «прямой», «честный»; башк., тат. кӳндәм, тюм. кӳнемле «послушный», «уступчивый»; узб. кунадиган «послушный», «сговорчивый»; хак. кӧни «прямой», «правдивый». Происходит от кун (см.).

См. также:

кунăн çĕрĕн кунçа кунçала кунçул « кунĕ » кунĕ-çĕрĕ кунĕ-çĕрĕн кунĕ-çĕрĕпе кунĕ-кунĕпе кунĕç