Поиск: кӳл

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
впрягать, запрягать
кӳлекен лаша — упряжная лошадь
кӳлнĕ лашасем — упряжка коней
пар лаша кӳлмелли плуг — пароконный плуг
кӳлмелли тавраш — сбруя, упряжь
лаша кӳл — запрягать лошадь
пичеве кӳл — припрягать, подпрягать
кӳлсе тух — выезжать на запряженной лошади
2. перен.
включать, вовлекать в работу
привлекать к работе
впрягать

атома тăнăçлă ĕçе кӳл — использовать атом в мирных целях
çынсене ĕçе кӳл — вовлекать людей в работу
3. разг.
обманывать
надувать
обдуривать
разг.
вăл мана кӳлчĕ — он меня надул

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

запрягать; закладывать лошадь.

105 стр.

Словарь чувашского языка

(к'ӳл'), впрягать, запрягать. ТММ. Ватă лашана шанса кӳлеççĕ. Якейк. Вăл хора лашине орапая кӳлчĕ, сар лашине çатан еçчĕке кӳлчĕ. Изамб. Т. Унăн ывăлĕ, лашине урапаран тăварса, сухапуç кӳлчĕ. Янорс. Эп ура сырса пĕтереччен, атте лаша кӳлсе пĕтернĕ. N. Плука пирĕн пар лаша кӳлеççĕ. Изванк. Унтан вара тăватă урапана виçшер лаша кӳлчĕç. М. Васильев. Онтан лашине кӳлсе тăратать те.... Коракыш. † Пăхăр турта кăмăльне хура пĕкĕ кӳлтĕмĕр. || Обмануть, «обуть». || В перен. см. заставлять работать. Орау. Сам. 79. Çакскер вăйне кӳлет те (собравшись силой, употребив усилие), тухать утать вăрмана.
(кӳл', к'ӳл), озеро. См. кӳлĕ. ЧП. Пӳрт умĕнче çавра кӳл, пилĕк пуслăх кĕмĕл ятăм. Собр. † Пурçăн карта варрине тăваткăл кӳл чавар-и. N. † Кăркка чĕппи çейремре, кăвакал чĕппи кӳлĕмре. Альш. † Шурă аккăшсем каяççĕ: ушкăнпа, çаврака кӳлсене шыраса.
то же, что кил (здесь ӳ — ассим.). Встреч. только в сложении: кӳл хушши.
(к'ӳл'), то же, что кĕвĕл. Хорачка. Она (онта?) вăл вара тора (= тăвара) полат, кӳлет. В. Олг. Сĕт кӳлсĕ ларса (сквасилось). Тот же гл. в Кăмак-к.

Чувашско-татарский словарь (1994)

җигәргә

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

«запрягать», «впрягать»; др. тюрк. (Малов) кӧл, алт. В, саг., койб. (Радлов), хак. кӧл, уйг., узб. С, тур. кош, узб. куш, к. калп, кос, азерб., туркм. гош, якут. кӧлӳй «запрягать» (вола, позднее лошадь); ср. тел. кӧлкӧ «упряжное, верховое, вьючное животное» (Радлов. Сл. II., 1272), кирг. кӧлӳк «рабочий скот»; «вьючный скот»; кирг. кӳлӳк «скаковая лошадь». Происходит, может быть, от кош (кирг.) «пара», «парный», «двойной»; «плуг или соха вместе с упряжкой»; узб. С кош, к. калп. кос «пара»; уйг. кош «пара», «чета»; «пара волов под ярмом»; ср. уйг., кирг., узб. С, алт. кош, к. калп. кос «соединять»; л ~ шхӧллӧх «запрягать».

См. также:

кӳкен йăвăççи кӳкен шатри кӳкерчен кӳкрем « кӳл » Кӳл тăвайкки кӳл тĕп Кӳл хĕрри кӳл хушши Кӳл хыçĕ

кӳл
Часть речи
Еçхĕл
 
Фонетика
3 букв
 
Мягкое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org