Поиск: пикен

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
приниматься, браться за что-л., приступать к чему-л.
ĕçлеме пикен — взяться за работу
чупма пикен — побежать, припуститься

2.
стараться, прилагать старания, усердствовать
пикенсе вула — читать с усердием
пикенсе ĕçле — работать старательно
ача пикенсе вĕренет — мальчик учится настойчиво
пикенсех кайса кур ку фильма — непременно постарайся увидеть этот фильм

3.
собираться, приготавливаться
пытаться
ачасем шыва кĕме пикенеççĕ — дети собираются купаться
ăна ӳкĕте кĕртме пикентĕмĕр — мы попытались уговорить его

4.
надеяться на кого-что-л.
вĕсем ман çине пикеннĕ — они надеялись на меня

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

трудиться, стараться
пикенсе ĕçлерĕм пуйаймарăм — с большим усердием работал, не разбогател

Словарь чувашского языка

(_пи_гэ_н, _пиг'эн'), энергично приняться, браться, начинать, приступить к чему-либо. Баран. 42. Харпăр хăй ĕçне пикенет. Ib. 150. Славянсем патне пырса кĕрсен, вĕсем ĕçе ĕçлеме пит пикенсе тытăннă. Ib. 54. Анчах пикенсе тарнă хутран Тарас чарăнать те, сасартăк кăшкăрса ярать. Истор. Халех пикенер: хамăра хамăр хĕрхенес мар. ЧС. Манăн йăмăк вилнĕ сурăхшĕн пикенсе йĕрет (настойчиво, горько плачет). ЧП. Чипер инке пикенсе вăрçат-çке (настойчиво бранится). N. Акă пикенер те, вун пус хурса кĕнеке илме ярар. Бюртли-Шигали. Кулача çиме пикенеттĕмĕр. Ib. Ларсан-ларсан, вара пикенетчĕ юмăç пăхма. N. Икел шӳсе çитĕннĕ, çурăлнă, çĕрелле тымар янă, çӳлелле ӳсме пикеннĕ. N. Праçник кун хĕрарăмсем ирех çимĕç пĕçерме пикенеççĕ. Истор. Кун каçиччен виç хут чарăнса, виç хут çĕнĕрен пикене-пикене вăрçнă. Ib. Çав тĕлтен вырăссем хулана çĕмĕрсе кĕме пикеннĕ, анчах патша кĕме хушман. Ib. Вăрра пикеннĕ. N. Вĕсен ашшĕ вилме пикеннĕ (собрался), тет. Ст. Чек. Пикенсе ĕçлес, старательно работать. N. Вара тата пикенсе хывма тытăнаççĕ. Изамб. Т. Унтан вара пикенсех вырма каяççĕ (принимаются как следует). См. хыв. Четпути. Сысна çитерме пикенсен, сысна витине епле те пулсан таса тытма тăрăшас пулать. Ст. Шаймурз. Çиленсе пикенсе каят ачасене илмешкĕн. Кан. Аха, эс пирĕн укçапа сутă тума пикеннĕ иккен-ха, теме пуçларĕç. Юрк. Пикенсех кайса курам. СПВВ. Пикенмешкĕн тесе, пĕр-пĕр ĕçе пĕтĕм вăйпа тума тытăнсан калаççĕ. N. Тепĕр кун ирех тăчĕç те, каллех канав алтма пикенчĕç. Ст. Чек. Каç пулсан, арçури лаша çинчен анма пикенчĕ. N. Ĕçĕм çырли пуçтарса çӳрекен çынсем хыçĕнчен, юлашкине пухса çӳренĕ пек, пуринчен кайран эпĕ пикенсе тăрăшрăм. Янш.-Норв. Вĕсем (родители парня) вара урăх хĕр çинчен пĕртте шухăшламаççĕ, пĕр çавăн çине анчах пикенеççĕ (устремляют свои мысли). N. Халĕ лаша çинче вăрçма пикенетпĕр. Баран 80. Карнă парăсĕ малалла шума пулăшмасан та, унăн ураписем пикенсе малалла кусаççĕ.

(-г-), яз. имя женщ. Т.-И.-Шем.

Словарь Федотова «Тĕне кĕмен чăвашсен ячĕсем»

яз. и. ж. Т.-И.-Шем. (Ашм. Сл. IX, 203).См. Пике, тат. ж. и. Бикә.

См. также:

пикелчи пикеми Пикеми-Тӳрри пикемпи « пикен » пикене пикенеç Пикеней пикенет Пикенни