Чувашско-русский словарь (1982)

1.
лицо, внешность, наружность
вид, облик, образ
хитре сăн — красивое лицо
тискер сăнлă — с безобразной внешностью
сăнĕпе вăл çамрак-ха — с виду он еще молод
сăнран улшăн — измениться в лице
Сăнĕ мĕнле, чунă те çапла. — погов. Каково лицо, такова и душа. (соотв. Каково обличье, таковы и привычки).

2.
облик, картина, вид, пейзаж
хальхи хула сăнĕ — облик современного города
кӳлĕ сăнĕ — вид озера, вид на озеро
кĕрхи сăнсем — осенние пейзажи

3.
изображение
портрет
фотография, фотоснимок
хӳме çинче — писательсен сăнĕсем — на стенах — портреты писателей
сăн ӳкер — 1) рисовать, писать портрет 2) фотографировать
сăн ӳкерттер — фотографироваться
сăнна ярса парха — пришли мне свою фотографию

4.
цвет
оттенок
симĕс сăнлă пусма — материя с зеленоватым оттенком
хура сăнлă— темного цвета, темноватый
питне хĕрлĕ сăн кĕчĕ —у нее на щеках появился румянец
кĕпен сăнĕ кайнă — рубашка потеряла цвет, полиняла

5. уст.
маска

◊
ашшĕ сăнĕ пур — он похож на отца
сăнĕ те çук — нет никакого вида; не имеет (никакого) вида
сăнран кай (ӳк) — 1) спасть с лица 2) осунуться, побледнеть
ăна сăн кĕчĕ — на вид он поправился, поздоровел

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

I. окончание в смысле:
если, когда
каласассăн — если, когда сказал

II.
лицо
черты лица, образ
преображение
çакă сăнăма асăнмалăх патăм савнă тусăма — это мое изображение я дал на память любимому другу
есĕ аçупа пĕр сăнлă — у тебя одно лицо с твоим отцом (ты очень похощ на отца)
сăн ӳкер — фотографировать; писать изображение
сăн пăхмалли, куç-кĕски — зеркало
чипер сăнлă хĕр — красивая девушка
сăнсăр — безобразный
сăн-сăпат — лицо
унăн сăн-сăпачĕ хитре — у него красивое лицо
сăнкса — задуматься

Словарь чувашского языка

то же, что сĕм. Туптамăш. † Сăн вăрманта виç сокмак, хăшĕ тӳрĕ, вăл лайăх.

то же, что сим? Собр. † Пӳртĕрсем шурă, саккăр сарă, эпир тухса кайсан, пуш юлĕ. Пушă та юлмĕ, мĕн те тумĕ, ик кĕрекĕр тулли сăн пулĕ.

(сы̆н), внешний вид, облик, лицо, наружность; красивая внешность. Ал. цв. 45. Ун витĕр пăхсан, хĕрĕн сăнĕ ватăлмасть, хитреленсе, çамрăкланса пырать. Якейк. † Майра сăн пек пирн (= пирĕн) варлич, эпĕр тохса кайнă чох пăхса тăрса йолĕ-ши, выртса йăванса йолĕ-ши,? Ib. † Апи тунă сăнăмпа хĕрсем куçне йоримарăм, улпут куçне йорăп-ши. (Солд. п.). Ib. Кăмакая шораттăрç те, сăнĕ кĕч (= кĕчĕ), атту ним манер çокчĕ. ТЬ. Атă тăхăнч (= тăхăнчĕ) те, çын сăнĕ кĕч (= кĕчĕ). Ib. Молча кĕрсе шор кĕпе-йĕм тăхăнч те, çын сăнь кĕч. Ст. Шаймурз. † Сайра вăрман çинче юр тăмаст: шухăшлă чĕрере сăн тăмаст. Собр. Тĕлĕкре эрех ĕçсен, çын сăнĕ каят, теççĕ. Шибач. Сăн кĕрсе кайрĕ. Никитч. Митюк тата çын сăнне яриччен, ураран ӳкиччен, никăçан та ĕçмен. Микушк. Вăл çапах сăна хытарса (скрывая страх) кĕнĕ те, ик алса туль ылтăн тултарса тухнă. Суждение. Сăна ӳкерет (безобразит), куç-пуçа тĕксĕмлетет. (Ĕçкĕ). Макс. Чăв. К. I, 59. Пире мĕн кĕçĕнтен, ай, çын çинĕ, пирĕн сăн ӳкмесĕр, ай, мĕн тутăр? N. Сăн кĕре пуçланă, стал поправляться (лицом). Абаш. † Эпĕр ăшран колянни сăнтан пăхсан палăрмаçт. Капк. Эрех вырăнне краççин ĕçнĕ те, вилет вĕт... Этем сăнĕ те юлмарĕ. ЧП. Сутă сăнăм. N. Сăнне янă, потерял прежнюю красоту. Пшкрт. Сăнтан тохнă, стал некрасив, пал с лица; потерял облик человека (стал негодяем). Стал(а) старорбразным(ой). N. Вĕсемшĕн çамрăк чухне ватă сăн кĕресрен хуйхă. Юрк. † Пирĕн çамрăк пуçра сăнсем çук, сăнсем пулмасан та ăссем пур, калаçса йăпатма чĕлхем пур. Тим. † Пĕввĕр те пур, сăнăр та пур. Сала 206. † Пирĕн çамрăк пуçра мĕшĕн сăн çук? Кĕçĕнтен хуйхăпа та ӳснĕрен. Т. Григорьева. Сăна сĕтел çине хумалла мар, теççĕ. (Послов.). АПП. † Шур укçу çине ан пăх, аппа, сăнă юлĕ ун çине. N. Пуçăма çыхсан, сăнĕ каять (платок потеряет свою красоту). || Румянец. Тим. † Курнитсара çыру çырнă чух, хĕвел çути ӳкрĕ пит çине; çĕнĕ уйăхра тунă савнă тус, хĕрлĕ сăнĕ ӳкрĕ пит çине (на ее лице играет румянец). С. Айб. Хриттуна сăн кĕнĕ (появился румянец), тет. || Цвет. Эльбарус. Симĕс сăн çĕр çине ак хăçан ӳкет: йорсем кайса пĕтме пуçлаççĕ, çырмари çорхи шыв та выйсăрланса карĕ. Ib. Хальчен çĕр шап-шар йорпа витĕнсе выртнăскер, халь ĕнтĕ темĕн тĕрлĕ, анчах симĕс сăн ытларах, во порне те çĕнтерет. Кн. для чт. 144. Куккук ытла пĕчĕк кайăк мар. Унăн сăнĕ кăвак пулать. Кам. Враг. † Аккăш килет сассипе, кăвак чечек çуттипе, хĕрлĕ чечек сăннĕпе. Абаш. † Симĕс кĕпен сăн каять. Кайин, кайин, кайтăрах: пиççи вырăнĕ (место рубахи, где опоясывают поясом) йолатех. Собр. † Хусан арчи — сăрлă арча, илсе сăнне ямарăм. || Вид, образ. Ала 60. † Хам тăвансем аса та, ай, килнĕ чух сăнăсем пĕр ӳкрĕç те куç умне. Н. Якушк. † Ах, аннеçĕм, аннеçĕм, мăшăр витре илсе шыва ан, шыв çине ман сăнăма пăх, шыв çинче манăн сăн пулмасан, эпĕ çуккине çавăнтан пĕл. Турх. Çамрăк сăнĕпеле çамрăк ӳсет, çамрăк ĕмĕрĕ иртет те, сăнĕ ӳкет. Якейк. Пиçнĕ çырла сăнĕ пор (у красавицы). N. Вăл Настяна сăнĕпе кĕлеткине тăвас тесех тунă та, ăсне кĕртсе çитериман. В. С. Разум. КЧП. Çакă çыннăн сăнĕ пур та, ăсĕ çук. У этого человека красота есть, да ума нет. N. Ман килти сăн йохса тохрĕ. Регули 982. Ним сăн те (ним ĕç те) çок. || Изображение. Синерь. Вĕсем хĕрлĕ тăн шăтăкне кайнă та, вăсем тăнтан ача сăнĕ тунă та, унăн куçне тăхлан кĕртсе лартнă. || Портрет. А. Турх. В. С. Разум. КЧП. Коридорта Луначарскипе Якăвлĕв сăнне (нельзя: сăнĕсене) çакрăмăр. Н. Сунор. Ман пата хăн (= хăвăн) сăна ӳкерсе яр. N. Çакă сăнăма асăнмалăх патăм савнă тусăма. N. Хам сăна ӳкерттерсе яр, тенĕччĕ. Сан сăмаха итлесе, пĕр тенкĕ парса ӳкерттертĕм. || Сходство. Регули 1389. Пăластăк ашшĕ сăнĕ пор. || Отражение. Янтик. Сирĕн урай пит таса-çке: сăн курнать саçим (зеркалит, т. е. отражает предметы, как в зеркале). Ачач. Хĕвел пĕрре тĕксĕм çутă пĕлĕт татăкĕ айне кĕрет те, пĕлĕт татăкне хура сăн çапать. Çутт. 157. Уйăх та тухрĕ те, хăй сăнĕпе шывра выльляма пуçларĕ, N. Эсир: шур хут сăнĕ çапнă, тетĕр (т. е. побледнел от сидения над книгами); ăна шур хут сăнĕ мар, вăл пирĕн ачасене епле те пулин вĕрентес тесе тăрăшнин сăнĕ çапнă, теççĕ. N. Вара вăйлă халăхăн культурĕн сăнĕ вĕсем çине ӳкет, вĕсене хăш чухне витĕрех çапса тухать. Шурăм-п. Ача, урай çинче те, тата урай пит çутă пирки аялта урайĕнче ларакан пукансенчен, сĕтелсенчен сăн ӳкет. Ib. Ман каллах ун патне шалти пӳлĕме кĕрсе, сăн курăнакан пукансем çине ларса курасси пулмарĕ. || Зеркало. В. Олг. || Маска. Çеçмер. Хăш чохне ачасам аташса çӳресе çорçĕр те иртсе каять. Хăшĕ тата сăн тăхăнаççĕ. Сăнсем полаççĕ качака евĕрлĕ, вăрăм коккăр мăйракаллă, çăмламас.

Чувашско-татарский словарь (1994)

сүрәт, рәвеш

Чувашско-эсперантский словарь

[son]
vizaĝo, aspekto, pejzaĝo, bildo, portreto, foto
хитре сăн — bela vizaĝo
хула сăнĕ — aspekto de la urbo
кĕрхи сăнсем — aŭtuna pejzaĝoj
сăн ӳкер — pentri, desegni portreton
foti
сăна — observi
esplori
spuri, inspekti
eksperimenti
сăнав — observ(ad)o, kontrolo
eksperimento, sperto
сăнавла — sperti, eksperimenti
сăнавçă — observisto
esploristo, provisto

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

, сăн-сăпат «внешний вид», «наружность», облик», «образ», «лицо», «черты лица»; тефс. XII—XIII вв. сын «рост», «стан», «мера», «степень»; уйг. син, казах., к. калп. сын «стан», «фигура», «внешний вид»; алт. В, ойр. сын «туловище», «стан», «рост ; хак. сын «рост»; «длина»; тат. сын «фигура», «изваяние»; кирг. сын «внутреннее качество», «характер»; см. сăпат. Из перс. 1. «образ», «способ»; 2. «подобие», «сходство».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

пит; кĕлетке. Эй Турă, пире ырăлăхлă пул, пире перекет пар, сăнна (питне) пире çутă хальлĕн тыт, çырлах пире [Пасхальнаяа 1882:31]; Эпĕ Никанора курсанах палларăм, мĕншĕн тесен Шăмалакра, йăмăкĕ панче, унăн сăнĕ (кĕлетки) пур [Архипов 1984:281].

См. также: