I.
1.
притужина (гнет на соломенной крыше)
сарай çинчи уртмах — притужина на сарае
уртмах яр — положить притужину
2.
палка, привешиваемая на шею корове, чтобы она не убегала из стада
II.
уртмах — свадебная сумка для гостинцев
сăран уртмах — кожаный уртмах
притужина. Зап. ВНО. Ленкер, уртмах, уртмалăх, явăрлăх — притужины. Уртмах йăвăр пулнă та, сарай çинчи улăмĕ путса çĕрсе кайнă. Шибач. Ортмах, то же, что йывăрлăх (на крыше строения). Сорм.-Вар. Çине-пуçне мĕн витнĕ? — Çнне-пуçне яс витнĕ, уртмах янă шăрçаран. Орл. II, 228°. Хора вăрман урлă уртмах ярăп. (Загадка). || Кожаный мешок, который носит туй-пуç; в него кладут чăкăт, хăпарту еtc. туй ӳкерекен çĕрте. После содержимое мешка съедает тулхалăх. Карсун. Паас. Уртмах, уртмах хутаççи, кожаная сумка мăн-кĕрӳ (на свадьбе). Цив. Уртмах — нечто в роде двух переметных сум, вешается через плечо во время свадьбы. || Тяжесть, привешиваемая на шею корове-шатунье, убегающей из стада. Зап. ВНО. Таракан ĕнене уртмах çакса яраççĕ.
(яркăч, ленкер, йывăрлăх) «притужина», «слега», «жерди или соломенные жгуты, накладываемые на соломенные крыши или перекидываемые через омёты и стога». От глагола урт (см.).
«перемётная кожаная сумка»; карач. артмак «сумка». От урт (см.).
См. также:
уртăнтар уртăш урта уртар « уртмах » уртмахçă уругвайцы урхалăх урхамах Урхан